فیبروم های رحم، رشد غیرطبیعی بافت عضلانی رحم هستند. فیبروم ها از نظر تعداد و اندازه می توانند از یک فیبروم تا چند تا، و از اندازه بسیار کوچک تا بزرگ، متغیر باشند. تا سن ۵۰ سالگی ۷۰ تا ۸۰ درصد از زنان فیبروئید خواهند داشت. واژه پزشکی فیبروئید، لیومیوم یا مایوما است. برای اطلاعات بیشتر راجع به بیماری فیبروئید رحمی با این مقاله از راستینه همراه باشید.
علائم فیبروئید رحمی : فشار
فیبروم ها ممکن است علائم بسیار خفیفی ایجاد کنند، هیچکدام از علائم نمیتوانند شدید باشند. در زنانی که علائمی را احساس میکنند، این رشد در رحممی تواند موجب برخی مشکلات شود، مشکلاتی از قبیل:
- فشار بر مثانه یا مقعد
- تکرر ادرار
- یبوست و / یا درد مقعد (رکتوم)
- کمر درد و یا درد شکمی
- اگر فیبروم ها بسیار بزرگ باشند، می توانند موجب بزرگ شدن شکم شوند، و باعث شوند فرد باردار به نظر برسد.
علائم فیبروم ها: تغییرات دوره قاعدگی
فیبروم ها همچنین ممکن است تغییراتی را در دوره قاعدگی زن ایجاد کنند، از جمله:
- گرفتگی و درد خفیف تا شدید
- خونریزی سنگین تر، گاهی اوقات همراه با لخته های خون
- دوره قاعدگی طولانی تر یا مکرر
- لکه بینی یا خونریزی بین دوره های قاعدگی
تفاوت فیبروم با اندومتریوز
فیبروم ها یکی از علل درد شدید قاعدگی هستند، اما این درد ممکن است به علت اندومتریوز نیز باشد. اندومتریوز زمانی اتفاق می افتد که بافت داخلی رحم در قسمت های دیگر بدن رشد می کند که در اینجا با رشد در خارج از رحم و مثانه نشان داده شده است. این بافت در طول دوره قاعدگی شما از بین می رود و موجب خونریزی می شود و سبب بروز زخم دردناک می شود. همچنین درد فیبروئیدها یا اندومتریوز نیز می توانند بین دوره های قاعدگی رخ دهد.
علل فیبروم چیست؟
علت دقیق فیبروم ها ناشناخته است. رشد آنها با هورمون های زنانه استروژن و پروژسترون ارتباط دارد. مطالعات نشان داده اند زنانی که دوره های قاعدگی آنها در سنین پایین تر شروع می شود بیشتر احتمال دارد دچار فیبروم شوند. گرچه مصرف هورمونهای زنانه با فیبروم ها مرتبط است، استفاده از قرص های کنترل بارداری اینگونه نیست.
انواع فیبروئید ها
- فیبروئید های اینترامورال (داخلی)، شایع ترین نوع فیبروئید ها هستند و در دیواره رحم رشد می کنند.
- فیبروم های ساب سروزال در خارج از رحم رشد می کنند و همانطور که بزرگتر می شوند، می توانند باعث درد ناشی از اندازه و فشار آنها بر اندام های اطراف شوند.
- فیبروئیدهای ساب موکوزال (زیر مخاطی) درست در زیر خط رحم رشد می کنند و می توانند در حفره رحم جمع شوند و منجر به خونریزی شدید و سایر عوارض جدی تر شوند.
- فیبروئید های پندونکوله روی ساقه های کوچک در داخل یا خارج رحم رشد می کنند. ممکن است بیش از یک نوع فیبروم داشته باشید.
چه کسانی دچار فیبروم میشوند؟
در حالی که مشخص نیست چرا زنان دچار این بیماری میشوند، برخی الگوها مشاهده شده اند.
- فیبروم ها معمولا بین ۳۰ تا ۴۰ سالگی رخ می دهند.
- آنها در زنان سیاه پوست بیشتر شایع هستند.
- در زنان سیاه پوست در سنین پایینتر سریعتر رشد میکنند و بروز میکنند.
- داشتن عضوی از خانواده که مبتلا به فیبروم بوده است، ریسک ابتلا در فرد را افزایش می دهد.
- داشتن اضافه وزن یا چاقی و همچنین فشار خون بالا ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
عوارض: فیبروئیدها و آنمی
در بعضی از زنان مبتلا به فیبروئید رحمی که خونریزی غیر طبیعی دارند، ممکن است در طول دوره های قاعدگی دچار آنمی (کم خونی) شوند. بسیاری از موارد کم خونی ناشی از کمبود آهن از دوره های قاعدگی، خفیف هستند و می توانند با تغییر در قرص های رژیم غذایی و مکمل آهن درمان شوند. کم خونی درمان نشده می تواند منجر به خستگی و بی حالی شود و در موارد شدید، مشکلات قلبی ایجاد کند.
عوارض: فیبروم ها و باردار شدن
فیبروم ها معمولا با باروری و حاملگی تداخل ندارد. با این حال، برخی از زنان مبتلا به فیبروئید رحمی عوارض حاملگی و ریسک های زایمان بیشتری را تجربه می کنند. فیبروم ها ممکن است باعث شوند که نوزاد در موقعیت غیر طبیعی قرار گیرد و باعث ایجاد زایمان زودرس شود. آنها ممکن است پس از زایمان درد لگن و خونریزی سنگین ایجاد کنند که ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد. در برخی موارد، فیبروم ممکن است لوله های فالوپ را مسدود کند. فیبروم هایی که در امتداد دیواره داخلی رحم رشد میکنند می توانند اتصال تخمک لقاح یافته را دشوار سازند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟
اگر علائم زیر را دارید، به پزشک مراجعه کنید:
- خونریزی شدید وابسته به قاعدگی
- دوره های قاعدگی که دردناک تر می شوند
- تکرر ادرار یا ناتوانی در کنترل جریان ادرار
- تغییر طول دوره قاعدگی در بیش از سه تا شش دوره
- درد مداوم جدید یا شدت آن در قسمت پایین شکم یا لگن
تشخیص: معاینه و تصویربرداری
پزشک شما ممکن است در طول معاینه معمول فیبروئید رحمی بزرگ و متوسط را احساس کند. آزمایشاتی، مانند سونوگرافی، می توانند اطلاعات مربوط به اندازه و مکان سایر فیبروئید ها را نشان دهند. برای زنان مبتلا به فیبروئید رحمی که قصد باردار شدن دارند، آزمایشی تحت عنوانهیستروسالپینگوگرام نمای کلی از رحم و لوله های فالوپ را نشان می دهد و ممکن است ناهنجاری ها را تشخیص دهد. همچنین ممکن است روش های دیگری برای مشاهده داخل رحم یا شکم مورد نیاز باشند.
درمان: داروهای ضد درد
داروهای ضد درد، مانند استامینوفن و داروهای ضد انعقادی غیر استروئیدی (NSAIDها) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن، می توانند به کاهش گرفتگی های قاعدگی کمک کنند.
درمان: روش های پیشگیری از بارداری
قرص های خوراکی پیشگیری از بارداری سطوح استروژن و پروژسترون را کنترل می کنند. این مسئله معمولا به دوره های قاعدگی سبک تر منجر می شود و می تواند برخی از درد های مرتبط با فیبروئید رحمی مانند خونریزی سنگین و گرفتگی عضلانی را کاهش دهد. سایر روش های هورمونی کنترل بارداری که ممکن است علائم فیبروم را کاهش دهند شامل تزریق پروژستین یا IUD های آزاد کننده پروژستین هستند.
سایر درمان های هورمونی
داروهایی به نام آگونیست های هورمون آزاد کننده گونادوتروپین (GnRH) با توقف دوره های قاعدگی و کوچک کردن فیبروم ها باعث کاهش تدریجی عوارض ناشی از فیبروم ها می شوند. آگونیست های GnRH تولید استروژن را متوقف می کنند، بنابراین می توانند باعث از دست رفتن استخوان، گُرگرفتگی و خشکی واژن شوند. فیبرویدها پس از اتمام درمان به اندازه قبلی خود میرسند. این داروها ممکن است قبل از جراحی برای برداشتن فیبروم ها، استفاده شوند.
درمان: آمبولیزاسیون
برای علائم خفیف تا متوسط آمبولیزاسیون فیبروئید رحمی میتواند گزینه خوبی باشد. یک کاتتر به سرخرگ رحم هدایت می شود. ذرات کوچک از جنس پلاستیک یا ژلاتین به رگ های خونی که فیبروئید را تغذیه می کنند، آزاد می شوند و در طول زمان آن ها را کوچک میکنند. آمبولیزاسیون برای زنانی که پس از درمان قصد بارداری دارند، نمیتواند گزینه خوبی باشد.
درمان: جراحی
میکومکتومی معمولا بزرگترین فیبروئیدها را از بین می برد. این گزینه برای زنانی که می خواهند باردار شوند، گزینه خوبی است. زمانی که رحم برداشته شود، هیسترکتومی نامیده میشود. شانس اندکی وجود دارد که چیزی که به نظر می رسد فیبروئید باشد، سرطانی به نام سارکوم رحم باشد. به همین دلیل، FDA توصیه می کند قبل از حذف فیبروم آن را به بخش های کوچک تقسیم نکنید، فرآیندی که لارازکوپیک نامیده میشود. تخریب آندومتر، که برای درمان ضایعات کوچکتر مفید است، لایه های رحم را از بین می برد، بنابراین بارداری امکان پذیر نیست.
درمان: سونوگرافی
سونوگرافی یکی از راه های نابودی فیبروم ها بدون خطر آسیب رساندن به رحم است. این درمان با استفاده از امواج اولتراسوند با شدت بالا انجام می شود که بافت فیبری را می کشد. اکثر زنان از این روش به سرعت بهبود می یابند و می توانند در عرض ۲۴ ساعت به فعالیت های منظم بازگردند. اثرات درازمدت هنوز در حال بررسی است و برای زنان باردار توصیه نمی شود.
درمان فیبروئید: ورزش
ورزش منظم ممکن است باعث جلوگیری از فیبروم شود. در یک مطالعه، زنانی که هفت ساعت یا بیشتر در هفته ورزش می کردند، به طور چشمگیری فیبروم های کمتری نسبت به زنان داشتند که کمتر از دو ساعت در هفته ورزش می کردند. چاقی نیز عامل خطری برای ابتلا به فیبروم است. بنابراین ورزش منظم می تواند به شما در حفظ وزن سالم و کاهش خطر ابتلا به فیبروم کمک کند.
مراقبت برای کم خونی
زنان مبتلا به فیبروئید رحمی که به اندازه کافی به تنهایی از طریق رژیم غذایی آهن دریافت نمیکنند، ممکن است دچار کم خونی شوند، که در آن بدن دارای گلبول های قرمز کمتری نسبت به حالت طبیعی است. علائم کم خونی عبارتند از: خستگی، درد قفسه سینه و تنگی نفس. درمان کم خونی میتواند شامل خوردن غذاهای غنی از آهن مانند گوشت، مرغ، ماهی، سبزیجات برگدار، حبوبات و نان و غلات غنی شده با آهن باشد. ارائه دهنده خدمات بهداشتی نیز ممکن است مکمل های آهن را پیشنهاد کند.
